Panie ośle, oszczekam pana.

- Suchej, poedz mi: widziaaś wogle, szczym Ukasz wczorej wyskoczył?

- Wiesco, on jes mi winien pińdziesiont złoty i ja bym ściaa je wreście zobaczyć!

A na dobry początek polecam tym odważnym i samokrytycznym wziąć dyktafon i nagrać swoją swobodną opowieść np. o tym, co widzę za oknem, co robiłem wczoraj itp. Im dłuższa wypowiedź, tym większa szansa, że zapomnimy o staraniu się i efekt będzie naturalny, co z kolei wskaże na nasz osobisty styl i sposób wypowiadania się.

Polska mowa nie być trudna – być bardzo trudna. Aby dobrze się prezentować czy to na rozmowie kwalifikacyjnej czy podczas codziennych kontaktów ze znajomymi, współpracownikami, czy w końcu w oczach naszych najbliższych i przed samym sobą, wielu kwestiom musimy się przyjrzeć i pewnie nad kilkoma popracować. Mowa werbalna i niewerbalna, a więc słowa wypowiadane, sposób wypowiedzi, mimika, ton, gestykulacja, ubiór, postawa… itd. Proponuję dziś proste ćwiczenia, które nie tylko mogą być doskonałą zabawą dla całej rodziny, ale również narzędziem podczas ćwiczeń językowych.

Na początek tzw. łamańce językowe, jak już uda nam się przeczytać je wszystkie poprawnie, to spróbujmy zwiększyć tempo.

Chrząszcz brzmi w trzcinie, świerszcz strzyka za ścianą.

Czarna krowa w kropki bordo gryzła trawę kręcąc mordą.

Cześć Czesiek! Czeszesz się częściej często, czy częściej czasem?

Czy rak trzyma w szczypcach strzęp szczawiu, czy trzy części trzciny?

Czy tata czyta cytaty z Tacyta?

Gżegżółki i piegże nażarły się na czczo rzeżuchy i rzędem rzygały do brytfanny.

Jeszcze deszcze chłoszczą leszcze, jeszcze leszcze pieszczą kleszcze.

Kiedy pieprz się w wieprza wetrze, wtedy mięso będzie lepsze.

Krnąbrny krawiec krakowski kroił krótkie krawaty.

Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.

Nie wież Wiesiu w owsie włosia, jeśliś Wiesiu we wsi osiadł.

Obłąkany błazen Błażej błąka się po błękitnych błoniach.

Przeleciały trzy pstre przepiórczyce przez trzy pstre kamienice.

Przyszedł Herbert z pstrągami i słuchał oszczerstw, ze wstrętem patrząc w przestrzeń przez szczeliny w strzelnicy.

Starszy poczmistrz szczegółowo oszacował koszt poczt w Tczewie.

Szedł Mojżesz przez morze, jak żniwiarz przez zboże.

O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny.

To cóż, że ze Szwecji.

20 W czasie suszy szosa sucha. Suchą szosą  Sasza szedł. spory trzosik niósł.

Wtem z łopotem wpadł ptak do wytapetowanego pokoju.

Wyindywidualizowaliśmy się z rozentuzjazmowanego tłumu, który oklaskiwał przeintelektualizowane dzieło.

Zamień kamień w krzemień, przemień krzemień w kamień.

Ząb - zupa zębowa, dąb – zupa dębowa.

Zgódź się do dworu za zarządzającego.

Zmiażdż dżdżownicę.

Kolejne ćwiczenie zwraca uwagę na pomijanie spółgłosek, co notorycznie zdarza się nawet osobom wypowiadających się publicznie. Poniższe wypowiedzi są autentyczne – z telewizji, reklam, piosenek :) Dla wprawy, przećwiczmy kilkakrotnie precyzyjną wymowę tych zdań.

A tera sprawa gówna – uwalenie budżetu.

Amor miał łuk i dużo szczał.

Bóg się rodzi, mostruch leje.

Dzisiaj w pałacu prezydenta już drugi szczy.

Ja rozumie wasze postulaty, ale nie umie wam pomóc.

Jako Bogu sześć mu dali.

Jedźcie i pijcie.

Cesz mieć czyste i śniące włosy?

Listonosz złych lisów niech nie przynosi.

Mama mówi, a Zosia sucha.

Mamy sekrety, o których NIK nie wie.

Mówca używał wielu sów, które były gupie.

 O 20:00 kronika portowa, a w niej relacja z turnieju koków narciarskich.

Ona stanęła jak sup soli, a on zblat i siat.

Panie ośle, oszczekam pana.

Papież potyka się z rektorami kół wyższych.

Powodzianie nie zdążyli wynieś wszystkich swoich dup.

Prosimy cię Panie, baw tusze nasze.

Reaktor naczelny naszej gazety przebywał w Bukareście.

Tyle dziewcząt znał, a wyprał waśnie mnie.

W margarynie najważniejszy jes mak.

W tym sezonie modne są kurki zamszowe.

Wyjcie panowie, tam są dźwi.

Zagubi-am się śród ćcin.

Poniższy tekst „DZIECIĘ TKACZY” (Kabaret Starszych Panów) wydaje się mało skomplikowany, ale jeśli nagramy się czytając go, może się okazać, że przyda się kolejny trening, aby każde słowo było wyraźne.

TATA Z MAMĄ W DOMKU NASZYM,

BY DOBROBYT ZAWSZE TRWAŁ,

CICHY WARSZTAT NA PODDASZU

MIELI, KTÓRY GŁOŚNO TKAŁ.

POMAGAŁA TKAĆ IM PRACZKA,

KTÓRĄ CZKAWKI WSTRZĄSAŁ SZOK,

GDY PEŁZAŁEM NA CZWORACZKACH,

JUŻ NADE MNĄ CAŁY ROK:

TATKA TKA I MATKA TKA, A PRACZKA CZKA

I CZKAJĄC TKA !

ROSŁEM SOBIE NA SMARKACZA

NERWOWEGO, BO WŚRÓD GIER

CICHY WARSZTAT GŁOŚNO WARCZAŁ

I ZADRĘCZAŁ MNIE TEN SZMER !

NA DOBITKĘ PRACZKI CZKAWKI

NIE USTAJĄ, JAK NA ZŁOŚĆ !

Z RĄCZEK LECĄ MI ZABAWKI,

BO NADE MNĄ WCIĄŻ, PSIAKOŚĆ !...

TATKA TKA I MATKA TKA, A PRACZKA CZKA

I CZKAJĄC TKA !

Jasność i staranność wypowiedzi punktuje chęcią słuchania nas przez innych, a także staje się częścią naszego wizerunku. Krótko, zwięźle i na temat to całkiem niezła wskazówka na początek szlifowania umiejętności językowych. Nasz odbiorca zainteresowany tematem na pewno dopyta o szczegóły, a nad mniejszą ilością treści łatwiej jest zapanować. Nie bójmy się też przerw pomiędzy poszczególnymi zdaniami. Krótkie milczenie pomoże nam zebrać myśli, a w oczach innych wypadniemy całkiem nieźle, jako osoby panujące nad swoją wypowiedzią, skupione, a przez to bardziej wiarygodne.

I na koniec test, oczywiście z przymrużeniem oka, gdyż nie jest to żadna wyrocznia, ale może dać nam do myślenia.

Jakim jesteś mówcą?

Określ swoje umiejętności, posługując się następującą skalą ocen odpowiedzi:

Zawsze – 5, Prawie zawsze – 4, Czasami – 3, Rzadko – 2, Nigdy - 1

1. Jako słuchacz, słuchałbym chętnie siebie …….

2. Gdy zostanę źle zrozumiany, pamiętam, że to ja powinienem pomóc słuchaczom dobrze mnie zrozumieć …….

3. Moje wskazówki dla innych są krótkie, uprzejme i na temat …….

4. Wiem, kiedy moi słuchacze przestają mnie słuchać …….

5. Dbam o to, żeby moi słuchacze wiedzieli, czego od nich chcę …….

6. Gdy udzielam informacji, proszę o sparafrazowanie ich i o informację zwrotną, żeby mieć pewność, że jestem zrozumiany …….

7. Dbam o to, żeby sygnały niewerbalne mówiły to samo, co słowa …….

8. Dbam o to, żeby nie onieśmielić moich słuchaczy tonem głosu, zastraszającą postawą, uporczywym lub zbyt długim kontaktem wzrokowym, atakami słownymi itp. …….

9. Wyraźnie artykułuję słowa …….

10. Staram się posługiwać językiem, który będzie zrozumiały dla każdego ze słuchaczy …….

Zlicz punktację i odczytaj wynik:

40 lub więcej   jesteś doskonałym mówcą!

39 – 32   wykraczasz poza przeciętną

31 – 25   twoje umiejętności wymagają doskonalenia

24 i mniej   nie jesteś zbyt skutecznym mówcą, potrzebujesz wiele praktyki!